اتنوژنز ایرانی چگونه تحول یافته و به «هویت ایرانی» معاصر تبدیل شده است؟ (همین حالت تحول یافته نیز در حال تغییر و تحول مدام است.) به این روند تحول گروه های مختلف انسان ها که در نتیجه و نهایت هر… به خواندن ادامه دهید ›
«شاعرلر مجلسی» (مجلس شاعران)، تبریز 1945 (باز نشر از سایت چشم انداز، فوریه ۲.۱۸) در دوره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» (۱۳۲۴-۲۵)، تدریس و آموزش زبان مادری در میان موضوعهایی بود که از نگاه سیاسی و تبلیغاتی اهمیتی درجه اول… به خواندن ادامه دهید ›
سربازان شوروی در خیابان های تبریز به مناسبت سالگرد 21 آذر 1324، مقاله ای که حدود ده سال پیش بعد از 8-9 ماه پژوهش نوشته و در همین جا منتشر کرده بودم، باز نشر میشود. «آمدن آفتاب دلیل آفتاب» زمانی… به خواندن ادامه دهید ›
گفتیم هنگامیکه مادها 3000 س.پ. به غرب ایران از جمله به آذربایجان و کردستان کنونی آمدند، اقوام مختلفی در این سرزمینها زندگی میکردند. بخش بزرگی از این اقوام مانند خود مادها و پارسیها هنوز کوچنشین بودند. اما پس از مدتی… به خواندن ادامه دهید ›
زبان مادها آیا میتوان زبان و لهجههای مادی 2300 سال پیش ماد آتروپاتن را پی گرفت، تا بهتدریج به زبانهای کنونی شمال غرب و غرب ایران رسید؟ این پرسش را میتوان سادهتر هم مطرح کرد: 2300 سال پیش مردمی که… به خواندن ادامه دهید ›
زبان مادها زبان های ایرانی باستان که تا 2500 س.پ. {سال پیش} به کار می رفتند، به دو گروه تقسیم می شوند. گروه نخست عبارت از زبان اوستائی آثار زرتشتی و زبان پارسی باستان دوره هخامنشیان است که از هر… به خواندن ادامه دهید ›
۴۰ هزار نفر در مقابل ۱۰۰ هزار نفر، شمشیر و تیر در مقابل توپ و تفنگ وقتی در تابستان سال ۹۲۰ هجری (۱۵۱۴ میلادی) ۴۰ هزار نفر از قزل باشان لشکر ایران به رهبری شاه اسماعیل اول صفوی در دشت… به خواندن ادامه دهید ›
فصلی از کتاب جدید «سرگذشت ژن ها، مردمان و زبان ها» (برای مطالعه و دانلود رایگان این کتاب، روی تصویر آن کلیک کنید) به نظر بسیاری دانشمندان ژنتیک، میان تحول ژن ها و زبان ها همخوانی ها و شباهت های… به خواندن ادامه دهید ›
(گزیده ای از خاطرات پیر پونافیدین، کنسول روسیه تزاری در ایران اواخر قاجار یعنی حدود 120/130 سال پیش، ترجمۀ عباس جوادی. برای مقایسه با ایران امروز شاید جالب باشد. مجموعۀ این فصل ها در این لینک) زندگی اجتماعی زندگی اجتماعی… به خواندن ادامه دهید ›
بسیار خوشحالم که کتاب من با عنوان «ترکها چگونه مسلمان شدند؟» سال گذشته از سوی مؤسسهٔ «آیدین» (تبریز) منتشر شد. همچنین سپاسگزارم که پروفسور پیتر گلدن از دانشگاه راتگرز آمریکا — یکی از برجستهترین تورکولوگهای جهان که با دهها کتاب… به خواندن ادامه دهید ›
رانت و رانت خواری یعنی چه؟ «رانت» و «رانتخواری» دو اصطلاح اقتصادی ـ سیاسی هستند که خیلی در بحثهای امروز ایران بهکار میروند، ولی اصلِ مفهوم، علمی و بینالمللی است. رانت چیست؟ رانت یعنی «درآمد یا منفعتی که نه از… به خواندن ادامه دهید ›
آیا اقتصاد ایران و کره شمالی قابل مقایسه هستند؟ کوتاه: بله میشود مقایسه کرد — اما فقط در یک بُعد مشخص (تحریم، انزوا، نقش دولت). امّا نتایج اقتصادی این دو بسیار متفاوت است. در چه شبیه یکدیگرند؟ چرا قابل قیاس… به خواندن ادامه دهید ›
آیا ایران به صحرا و کویر تبدیل خواهد شد؟ کوتاه و روشن:ایران به کُلاً یک صحرا تبدیل نخواهد شد (مثل صحرای بزرگ آفریقا).امّا قسمتهای وسیعی از ایران خشکتر و بیآبتر میشوند و این روند، همین الآن هم در جریان است…. به خواندن ادامه دهید ›
آنچه میخوانید ترجمه فارسی دو فصل نخست از سیاحتنامه جووانی گمیلی کاریری ایتالیائی به ایران دراواخر قرن هفدهم (سال های 1690) است. این سفرنامه از نظر درک ایران در این مرحله تاریخی مهم است. سیاح تاجر ایتالیائی از عثمانی به… به خواندن ادامه دهید ›
چهار چهره در فهم تاریخ و دانش منطقه: پونافیدین، مینورسکی، پولاک، کاهون در درک ما از تاریخ ایران و قفقاز، معمولاً «اتفاقات بزرگ» دیده میشود: جنگها، تجزیهها، انقلابها، مهاجرتها. اما بخش مهمی از آنچه ما امروز «دانش ایران و منطقه»… به خواندن ادامه دهید ›
نمیدانم آیا چیزی در این سلسله مراتب به حکومت رسیدن خاندان های خلافت، سلطنت و پادشاهی اعراب، عثمانی و ایرانی و حتی اروپایی جلب نظر شما را هم میکند یا نه. ابتدا هارون الرشید از عباسیان: عبد الله المأمُون بن… به خواندن ادامه دهید ›
۳. نمونه ها ایران (سناریوی آینده یا اصلاحات): اگر ایران از جمهوری اسلامی فاصله بگیرد، الگوهای مشابهی میتواند ادامه یابد: احتیاط در گفتار (که تحت سرکوب آموخته شده است)، بیاعتمادی عمیق به نخبگان حاکم، شکاف بین آزادی خصوصی و همنوایی… به خواندن ادامه دهید ›
«فساد ساختاری» در رژیمهای بلوک شرق (یعنی نظامهای کمونیستی تحت نفوذ شوروی از دههٔ ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۹) یکی از عوامل مهم فروپاشی آن نظامها بود. بهطور خلاصه میتوان گفت فساد در این کشورها فقط «رفتار فردی» نبود، بلکه در ساختار… به خواندن ادامه دهید ›
یررسی دیگری در رابطه با تغییرات رفتاری و اجتماعی مردم پس از تغییر رژیم. این یکی از ظریفترین و جذابترین موضوع های مربوط به تغییر انسان ها در پی تغییر یک نظام سیاسی است: پس از فروپاشی یک نظام سیاسی… به خواندن ادامه دهید ›
بخش سوم از سلسله تغییر انسان ها در پی تغییر نظام سیاسی جنبه ایدئولوژی: دورۀ پهلوی: ملی گرایی سکولار، مدرنیته، تمایل به غرب جمهوری اسلامی: حاکمیت مذهبی، ضدغربی، هویت مذهبی آموزش و پرورش، رسانه ها: دورۀ پهلوی: تشویق مدرنیته،… به خواندن ادامه دهید ›
کیم جونگ اون، رهبر کرۀ شمالی پیشنهاد میکنم ابتدا مقدمۀ این بحث (نوشته پیش) را بخوامنید. این ادامۀ آن مقدمه در این باره است که چگونه تغییر رژیم سیاسی یک ملت واحد میتواند در عرض یکی دو نسل و یا… به خواندن ادامه دهید ›
چگونه تغییر نظام سیاسی یک ملت واحد ممکن است در طول چند نسل و طی چند دهه، انواع مختلفی از مردم آن ملت واحد را به وجود آورد. با بررسی چند نمونه کوشش خواهم کرد به این پرسش جواب های… به خواندن ادامه دهید ›
بیش از ده سال است که کتاب مشترک دارون عجم اُغلو و جیمز رابینسون با عنوان «چرا ملتها شکست میخورند: ریشههای قدرت، رفاه و فقر» (۲۰۱۲) به زبان های مختلف ترجمه شده و به یکی از پرفروش ترین کتاب های… به خواندن ادامه دهید ›
مقدمه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال های ۱۹۹۰- ۱۹۹۱ نقطۀ عطفی در سیاست، اقتصاد و جامعۀ جهانی بود. اما اگر این رویداد تاریخی هرگز رخ نمیداد، چه؟ در این کاوش خلاف واقع، مسیر احتمالی تاریخ جهان را در نظر… به خواندن ادامه دهید ›
گفتوگوی مهرداد فرهمند با عباس جوادی پژوهشگر تاریخ و زبان ترکی درباره ریشه واژگان خان، خاقان، قاآن و خاتون – ایرانی ترکی یا مغولی؟
۴۷ سال پیش اگر خمینی در انقلاب ایران حضور نداشت، چه میشد؟ این یک سناریوی جذّاب از بازی های ذهنی است که من به آن «تاریخ غیر واقعی» یا «تاریخ معکوس»[1] میگویم – مثلا این قبیل سناریو ها که امروز… به خواندن ادامه دهید ›
با در نظر گرفتن گذشته تاریخی، چقدر امکان دارد ایران بخصوص در شرایط کنونی یعنی تقریبا 47 سال حکومت جمهوری اسلامی و سیاست های تُند آن در مقابل غرب و پافشاری بر برنامه هسته ای، انزوای بین المللی و نشیب… به خواندن ادامه دهید ›
تعویق یا به تعبیری «تمدید تعلیق» فعالسازی مکانیسم ماشه (Snapback) برای بازگرداندن قطعنامهها و تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران عمدتاً به دلایل سیاسی و حقوقی رد شد. چند نکته کلیدی در این زمینه وجود دارد: عواقب بازگشت تحریم… به خواندن ادامه دهید ›
چرا ایران تا قبل از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ هیچ درگیری با اسرائیل نداشت؟ سوال بسیار خوبی است. عدم وجود درگیری آشکار بین ایران و اسرائیل قبل از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ به ترکیبی از عوامل ژئوپلیتیکی، استراتژیک و ایدئولوژیک مربوط میشد : ۱. منافع… به خواندن ادامه دهید ›
چقدر غم انگیز است که به قول فروغ فرخزاد «آن روز ها رفتند…» (به نقل از اینترنت، نویسنده نامعلوم) این عکس در سال ۱۳۰۷ در زمان رضاشاه گرفته شده است در آن زمان با تصویب مجلس وقت قرار شد اعزام… به خواندن ادامه دهید ›
«ایران عزیز»… «ای ایران، ای مرز پرگُهر…» این را بعد از اینهمه سال چه کسانی میگویند که قبلاً نمی گفتند؟ بد نیست به این موضوع دقت کرد. 46 سال پیش، بعد از انقلاب ، ابتدا زمزمه شد که… به خواندن ادامه دهید ›
فصل دیگری از کتاب «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» که در سال 1402 توسط نشر «آیدین» در تبریز به چاپ رسید. دولت های ترکیک فروپاشی اتحادیه قبیله ای هسیونگ-نو در میانه های قرن دوم م. سرآغاز مهاجرت پی در پی… به خواندن ادامه دهید ›
دوراهی های پیش روی ایران امروز از نظر محمود سریع القلم، استاد اقتصاد در دانشگاه شهید بهشتی… «یا این راه، یا آن راه.. راه سومی نیست. کمی از این، کمی از آن هم نمیشود…» انتخاب نظام چیست؟ وقت به سرعت… به خواندن ادامه دهید ›
بستر تاریخی تقریبا پنج هزار سال پیش، جامعه مشترک گویشوران زبان های آغازین هند و اروپایی که احتمالا در سرزمین های غربی دشت های اوراسیا (از رود «سیردریا» در آسیای میانه تا رود دانوب در اروپا) می زیستند، به دلایل… به خواندن ادامه دهید ›
در یک رشته نوشته ها به بازنشر فصل های کتاب «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» خواهیم پرداخت که دو سال پیش توسط شرکت انتتشاراتی «آیدین» در تبریز منتشر شد. این کتاب، تاریخ طولانی آشنائی و همگرائی و بالاخره اختلاط ایرانیان… به خواندن ادامه دهید ›
وسعت کشورها و تعداد جمعیت ها تا چه اندازه به سطح رفاه اقتصادی و آزادی/دمکراسی در این سرزمین ها کمک میکند یا مانع آن میشود؟ تاریخ نگاران تحول و تغییرات مرزهای سیاسی را در درجۀ اول در ارتباط با جنگ… به خواندن ادامه دهید ›
دیباچۀ عباس جوادی من با ساجده میرزا در سال 1996 آشنا شدم. ما در آن زمان در پی افتتاح دفتر «رادیوی آزادی» (بخش تاجیکی رادیوی اروپای آزاد – رادیوی آزادی) در شهر دوشنبه بودیم و کسی را لازم داشتیم که… به خواندن ادامه دهید ›
آخرین بخش از پرسش و پاسخ با سایت هوش مصنوعی «چت جی پی تی» شما گفتید: برخی ناظران و حتی مسئولان حکومت ایران دور از احتمال نمیدانند که اسرائیل برای بار دوم به اهداف و رهبران نظامی، امنیتی و حتی… به خواندن ادامه دهید ›
ادامه پرسش و پاسخ از سایت هوش مصنوعی «چت جی پی تی» در باره برنامه شاهزاده رضا پهلوی برای جایگزینی نظام جمهوری اسلامی…. شما گفتید: آیا یک نشست گروههای اصلی اپوزیسیون مستقر در اروپا (مانند نشست پراگ که به آن… به خواندن ادامه دهید ›
من دیروز (24 اوت، 2 شهریور) این دو سؤال را از سایت هوش مصنوعی «چت جی پی تی» پرسیدم. پرسش و پاسخ را در اینجا میگذارم: شما گفتید: ولیعهد رضا پهلوی به عنوان رهبر ایران در دوره گذر از جمهوری… به خواندن ادامه دهید ›
ایرانیان خود را صاحب تمدنی باستانی و گذشته ای پر افتخار میدانند. حق هم دارند. 12-10 هزار سال پیش زمانیکه انسان ها در خاورمیانه و «هلال حاصلخیز» برای اولین بار یکجا نشین شدند، نخستین شهر های خود را ساختند و… به خواندن ادامه دهید ›
در بخش گذشتۀ صحبت در بارۀ مرزهای سیاسی و تاثیر آن و همچنین تاثیر تعداد جمعیت یک کشور بر رفاه و پیشرفت مردم آن کشور گفتیم که مرزهای سیاسی کارِ دست آدمیزاد و نتیجۀ تحولات سیاسی-اقتصادی است. برخلاف مرزهای طبیعی-جغرافیایی… به خواندن ادامه دهید ›
من این موضوع را مدت هابود که در یک گوشۀ ذهنم گذاشته بودم که اگر فرصت شد،کمی رویش کار کنم. شاید نقطۀ حرکت من این بود که همیشه معتقد بودم (و هنوز هم هستم) که اگر ایران به هر دلیلی… به خواندن ادامه دهید ›
هيچوقت از دوباره خوانى ويل دورانت: تاريخ تمدن، وحتى زير نويس ها و توضيحاتش و باز خوانى و برگشتن و مقدمه اش را راخواندن خسته نميشوم. امروز گفتم نگاه كنم ببينم در مقدمه بخش اول: ميراث شرقى ما در مورد… به خواندن ادامه دهید ›
شاید این فقط تجربۀ شخصی من است و از تجربۀ خیلی های دیگر فرق میکند. احساس من این است که بخصوص بالای 70 سالگی آدم بی خیال تر میشود، محتاط تر میشود؛ نه تنها به برنامه ریزی های دراز مدت، … به خواندن ادامه دهید ›
اسکندر در کمتر از ده سال از صحراهای مصر تا شرق ایران و سپس از دشت های آسیای مرکزی تا دریای عرب را در نوردید. پلوتارک، فیلسوف و تاریخ نگار یونان (46-119 م.) مینویسد که اسکنر در عین حال که… به خواندن ادامه دهید ›
( فصلی از کتاب «از آتروپاتن باستان تا آذربایجان و کردستان» نوشته عباس جوادی، نشر مروارید، تهران 1403) شاید ولادیمیر مینورسکی، شرق شناس معروف روسی (1877-1966) از اولین کسانی است که ریشههای مردم شناختی کردها را از نگاه تاریخی و… به خواندن ادامه دهید ›
مقدمۀ عباس جوادی: بسیار خوشحالم که کتاب «ترک ها چگونه مسلمان شدند؟» سال گذشته از طرف موسسه انتشاراتی «آیدین» (تبریز) چاپ شد. در عین حال بسیار شاد و سپاسگزارم که دکتر پیتر گلدن از دانشگاه راتگرز آمریکا که یکی از… به خواندن ادامه دهید ›
نقشه عثمانی «ممالک ایران» از دورۀ صفوی مقدمه (این نوشته فصلی از کتاب من با عنوان «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» است که در سال 1403 از سوی انتشارات «آیدین» در تبریز به چاپ رسید.) به غیر از جنگ بزرگ… به خواندن ادامه دهید ›
بعد از سه و نیم سال کورس و مطالعه و نوشتن و پرس و جو و تصحیح و بازنویسی، این کتاب به صورت دیجیتالی (پی دی اف) منتشر شد. متن کامل کتاب را میتوانید به طور رایگان با یک کلیک… به خواندن ادامه دهید ›
چشم انداز Cheshmandaz.org 